تفاوت میان جیلبریک، روت کردن و آنلاک کردن چیست؟

امشب جیلبیرک پایدار (untethered jailbreak) آی او اس نسخه 6.X بالاخره پس از مدت ها انتظار عرضه شد. اما بد نیست به بهانه عرضه جیلبرک آی او اس، به تعریف جیلبریک و تفاوت آن با دو عبارت دیگری بپردازیم که در دنیای سیستم عامل موبایل بسیار شنیده می شوند.

اگر خوره موبایل و تبلت باشید، حتما تا کنون عنوان جیلبریک، آنلاک یا روت به گوش تان خورده. اما آیا می دانید که آنها چه هستند و چه تفاوت هایی با هم دارند؟ در ادامه مطلب با نارنجی همراه باشید.

جیلبریک کردن

جیلبریک کردن شامل فرآیند حذف محدودیت هایی است که توسط کارخانه بر روی دستگاه شما قرار گرفته اند. معمولا عبارت جیلبریک کردن برای ابزارهای iOS اپل، از قبیل آیفون یا آیپد مورد استفاده قرار می گیرد. جیلبریک کردن محدودیت هایی را که اپل در سیستم عامل موبایلش قرار داده بر طرف می کند و به شما اجازه می دهد تا نرم افزارهای دیگر توسعه دهندگان خارج از اپ استور را روی ابزارهای اپلی تان نصب کنید.

برخی مردم فکر می کنند که جیلبریک کردن تنها برای سرقت مالکیت حقوقی اپلیکیشن ها است، اما تنها چنین نیست. جیلبریک کردن به شما اجازه می دهد تا کارهای زیادی را روی ابزارتان انجام دهید، مانند اینکه مرورگر یا کلاینت ایمیل پیش فرض آیفون تان را تغییر دهید. و مهم تر از آن، از اپلیکیشن هایی استفاده کنید که اپل آنها را تایید نکرده و اجازه کار با آنها را نمی دهد.

جیلبریک بر روی دیگر ابزارهای با محدودیت های مشابه و سیستم عامل های متفاوت هم با شیوه های دیگری نیز قابل انجام است. برای مثال اکنون سرفیس آر تی مایکروسافت را هم جیلبریک کرده اند که به شما اجازه می دهد برنامه های دسک تاپ تایید نشده را نصب کنید. به صورت پیش فرض، سیستم های ویندوز آر تی تنها اجازه می دهند شما اپلیکیشن های دسک تاپی را اجرا کنید که توسط مایکروسافت نوشته شده باشند.

اگرچه اپلیکیشن های دسک تاپ باید با پردازنده ARM سازگار باشند، در غیر این صورت شما نمی توانید برنامه های ویندوزی را که از قبل داشته اید روی آن اجرا کنید.

شرکت هایی همچون اپل و مایکروسافت دوست ندارند که شما با جیلبریک کردن محدودیت های دستگاه های آنها را پشت سر بگذارید. زیرا با این کار می توانید برنامه های پیش فرض iOS را تغییر دهید. یا اینکه اپلیکیشن های دسک تاپ دیگر توسعه دهندگان را روی ویندوز آر تی نصب کنید.

برای انجام جیلبریک، بعضی افراد به دنبال حفره های امنیتی می گردند که به آنها اجازه دهد تا به دستگاه نفوذ کرده و دیواره های امنیتی کارخانه را دور بزنند.

اندروید به کاربرانش اجازه می دهد تا اپلیکیشن های دیگر تولید کنندگان و توسعه دهندگان را حتی خارج از اپ استور گوگل (گوگل پلی) نصب کنند و نیازی به جیلبریک ندارد.

روت کردن

روت کردن فرآیندی است که دسترسی روت یا ریشه ابزار را برای تان فراهم می آورد. این عمل معمولا در ابزارهای اندرویدی انجام می گیرد. البته در دیگر دستگاه های بر پایه لینوکس هم، از قبیل برخی موبایل های سیمبیان نوکیا قابل انجام است.

در لینوکس و دیگر سیستم عامل های یونیکس مانند، کاربر روت را می توان همانند کاربر Administrator در ویندوز دانست. پس از روت کردن، شما می توانید به اپلیکیشن های خاصی دسترسی ها و مجوزهای روت را بدهید، یا به آنها اجازه دهید که هر کاری را با سیستم عامل انجام دهند. برای مثال، یک اپلیکیشن با مجوزهای روت می تواند اپلیکیشن های سیستمی را حذف یا uninstall کند، پرمیشن ها و مجوزهای ضروری اپلیکیشن های نصب شده را لغو کند و یا هر کار دیگری را که دوست داشته باشد با سیستم عامل تان انجام دهد. تقریبا هر چیزی را که شما با یک سیستم لینوکسی می توانید انجام دهید، با دسترسی روت موبایل تان هم قابل انجام است.

روت کردن به نوعی گرداگرد معماری امنیتی اندروید می چرخد و اگر کاربران ندانند که چه کاری می کنند و کجا می روند، به طور بالقوه می تواند باعث مشکلات امنیتی متعددی گردد. برای همین است که اندروید به صورت روت شده به بازار نمی آید.

روی برخی از ابزارها، روت کردن نیازمند برخی از نفوذهای امنیتی است. درست مانند جیلبریک کردن، کارخانه ها معمولا نمی خواهند که شما دستگاه تان را روت کنید. البته روی برخی از ابزارها، همانند نکسوس ها، یا مدل هایی که برای توسعه دهندگان عرضه می شوند، روت کردن نیازی به نفوذهای امنیتی ندارد.

آنلاک کردن بوت-لودر

آندروید یک سیستم عامل بازمتن است، لذا هرکسی می تواند کد منبع اندروید را دریافت کرده و نسخه ویژه خودش را بسازد. این کار اجازه تولید کاستوم رام هایی همانند سیانوژن مد را می دهد. کاستوم رام های فراوانی برای اندروید وجود دارد. از پروژه های بزرگی که مجموعه بزرگی از دستگاه ها را پشتیبانی می کنند، تا نمونه هایی که تنها چند تم ساده را به ابزار اندرویدی اضافه می نمایند.

این نه تنها می تواند برای گیک ها مفید باشد، بلکه برای کاربران عادی هم کارایی خوبی دارد. برای مثال سیانوژن مد نسخه های جدید اندروید را به ابزارهایی می آورد که کارخانه ها دیگر از آنها پشتیبانی نکرده و نسخه جدید را برای شان عرضه نمی کنند. این شیوه همچنین برای تجربه یک نسخه خالص اندروید هم مفید است. زیرا برخی کاربران دوست دارند که جایگزینی برای اندروید دستکاری شده کارخانه با رابط کاربری تغییر یافته روی دستگاه شان داشته باشند.

آنلاک کردن یا باز کردن قفل بوت-لودر دستگاه ممکن است نیازمند نفوذهای امنیتی هم باشد. شرکت هایی مانند اچ تی سی و موتورولا اجازه آنلاک کردن برخی ابزارهای شان را می دهند. ابزارهای نکسوس و نسخه های عرضه شده ویژه توسعه دهندگان هم به سادگی آنلاک می شوند.

آنلاک کردن بوت-لودر به صورت تئوری به شما اجازه می دهد که سیستم عامل هایی غیر از اندروید را هم نصب کنید. برای مثال، شما می توانید از اوبونتوی ویژه موبایل یا WebOS بر روی گلکسی نکسوس بهره ببرید. همچنین نسخه دسک تاپ اوبونتو روی نکسوس 7 هم قابل نصب است. البته سیستم عامل باید با دستگاه مورد نظر سازگار باشد و این سیستم عامل ها به طور معمول پایدار نیستند. اما توسعه دهندگان و برنامه نویسان می توانند از این روش برای استفاده از سیستم عامل های مختلف روی ابزارهای شان بهره ببرند.

آنلاک کردن موبایل

بسیاری از تلفن ها، به خصوص موبایل هایی که با کمک هزینه قراردادی اپراتورها عرضه می شوند، معمولا بر روی همان اپراتور Lock شده یا قفل هستند. این تلفن همراه تنها بر روی شبکه همان سرویس دهنده قابل استفاده است. اگر شما سیم کارت اپراتور دیگری را روی آن قرار دهید، پیامی را خواهید دید که اشاره می کند تلفن همراه تان قفل شده و با سیم کارت مورد نظر قابل استفاده نیست.

آنلاک کردن یک موبایل به شما اجازه می دهد از سیم کارت های متفاوتی از اپراتورهای مختلف در تمام نقاط دنیا استفاده نمایید. یا اینکه هنگامی قراردادتان با شرکت قبلی تمام می شود، به راحتی بتوانید از موبایل تان با سیم کارت شرکت جدید بهره ببرید.

شما معمولا برای آنلاک کردن چنین تلفن همراهی به کد نیاز دارید. بسیاری از اپراتورها پس از آنکه قراردادتان تمام شود، این کد را در اختیارتان می گذارند. البته راه های فراوانی وجود دارد که شما یک تلفن را بدون مجوز اپرتورتان آنلاک کنید.