نازک شدن موها، پدیدار شدن آکنه های عذاب آور، زخم هایی که بهبودی آنها طول می کشد، و احساس همیشگی خستگی و ضعف از جمله نشانه هایی هستند که ممکن است آنها را با روند پیری یا استرس پیوند دهید و از این رو، توجه لازم را به آنها نداشته باشید. اما این نشانه ها می توانند حاکی از کمبود ماده مغذی روی در بدن شما نیز باشند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "کر2"، روی به عنوان عنصری که می تواند در پیشگیری و کمک به بهبودی سریعتر سرماخوردگی نقش داشته باشد، شناخته می شود، اما این ماده مغذی جنبه هایی فراتر از تقویت سیستم ایمنی بدن را در بر می گیرد. روی عنصری است که بدن به دریافت مقدار زیادی از آن نیاز ندارد، اما پشتیبان بیش از 300 عملکرد در بدن انسان، از جمله ایجاد سلول های جدید پس از بیماری و آسیب دیدگی است. بسیاری از پزشکان بر آثار روی برای کمک به درمان برخی بیماری های شایع، مانند اختلال در عملکرد روده و سلامت روان متمرکز شده اند.
هر سیستمی در بدن که شاهد گردش سریع سلولی است از روی استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن انسان نمونه ای از یک سیستم سلولی متکی به ماده معدنی روی برای بازسازی است. همچنین، هر مرحله رشد و توسعه از چرخه زندگی، مانند بارداری و اوایل دوران کودکی، دورانی هستند که مصرف روی از اهمیت ویژه ای در آنها برخوردار است. در حقیقت، روی از بلوک های سازنده کلیدی محسوب می شود.
همانند کلسیم و منیزم، روی یک ماده معدنی ضروری برای بدن انسان است. بدن انسان توانایی تولید روی را ندارد و آن را از منابع غذایی مصرفی دریافت می کند. به طور معمول، دو تا سه گرم روی در استخوان ها و عضلات ذخیره شده اند، اما این میزان برای انجام تمام وظایف روی کافی نیست. بر همین اساس است که انسان روزانه به مصرف این ماده معدنی نیاز دارد.
میزان دوز دریافتی توصیه شده روزانه روی برابر با 11 میلی گرم برای آقایان و هشت میلی گرم برای بانوان است.
گیاهخواران و وگان ها باید توجه بیشتری به میزان روی مصرفی خود داشته باشند. اگرچه این ماده معدنی به وفور در غلات و حبوبات یافت می شود، اما بدن در جذب آن به واسطه وجود ترکیبات ضد مواد مغذی درگیاهان که به نام فیتات ها شناخته می شوند، می تواند با مشکل مواجه شود. روی به این ترکیبات پیوند می خورد و کمتر در دسترس بدن قرار می گیرد.
افراد دیگری که در معرض کمبود روی قرار دارند شامل افراد مسن (45 درصد از افراد بالای 60 سال کمبود روی دارند)، معتادین به نوشیدنی های الکلی (الکل بر جذب روی در روده تاثیر منفی می گذارد و دفع این ماده معدنی از طریق ادرار افزایش می یابد)، افراد دارای بیماری های معده و روده، و بانوان باردار یا مادران شیرده می شوند. رژیم غذایی مزمن یا سابقه اختلالات خوردن نیز می توانند به سطوح پاببن روی در بدن انسان منجر شوند.
روی برای بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی و سلولی لازم است و پژوهشگران هر روز با جنبه های جدیدی از چگونگی پشتیبانی این ماده معدنی از سلامت کلی بدن انسان آشنا می شوند.
کمک به روده
نقش روی در درمان اختلال عملکرد روده یکی از حوزه های نوظهور پژوهش است. به عنوان مثال، طی یکی از مطالعات حیوانی اخیر در دانشگاه کرنل، پژوهشگران کشف کردند که کمبود روی جمعیت و تنوع میکروبی در روده را تغییر می دهد.
تامی راسل، متخصص پزشکی کاربردی در پرتلند، مصرف روی را به بیمارانی که مشکلات گوارشی مانند رفلاکس معده و سندرم روده تحریک پذیر دارند، توصیه می کند. به گفته وی، مشکلات روده امروزه حالتی همه گیر در جوامع پیدا کرده اند.
رشد بیش از اندازه باکتری های بد در روده که اغلب با یک رژیم غذایی ضعیف و مصرف آنتی بیوتیک ها در ارتباط است، می تواند ترشح اسید هیدروکلریک که برای گوارش مناسب مورد نیاز است را کاهش دهد. طی یکی از پژوهش های خود، راسل دریافت که مصرف روزانه 20 تا 30 میلی گرم روی توسط بیماران مبتلا به مشکلات دستگاه گوارش می تواند به افزایش ترشح این اسید کمک کند.
تقویت سیستم ایمنی
روی التهاب سلولی را کاهش می دهد، از لنفوسیت های سیستم ایمنی (گلبول های سفید خون) محافظت می کند و از اکسیداسیون سلولی پیشگیری می کند. اگر کمبود روی داشته باشید، هر چه بیشتر در معرض خطر عوامل بیماریزا و عفونت ها قرار دارید.
پشتیبانی از باروری و بارداری
پژوهشگران از نقش دقیق روی در محافظت از باروری آگاه نیستند، اما نشانه هایی روشن از اهمیت این ماده معدنی وجود دارند. آقایانی که دارای تعداد اسپرم های کم هستند، در مقایسه با آقایانی که تعداد اسپرم های بیشتری دارند، سطوح پایینتر روی در مایع منی را نشان می دهند. همچنین، روی می تواند به تقویت سطوح هورمون تستوسترون کمک کند که می تواند به تحرک هرچه بهتر اسپرم منتج شود و به نظر می رسد از تخمک و اسپرم در برابر آثار استرس اکسیداتیو و التهاب محافظت می کند.
از آنجایی که روی از سیستم ایمنی بدن محافظت می کند، به نظر می رسد در جلوگیری از عفونت های دوران بارداری که می توانند به سقط جنین یا زایمان زودرس منجر شوند، نقش دارد. در حقیقت، پژوهش ها نشان داده اند که سطوح کافی از روی در بانوان باردار خطر زایمان زودرس را به میزان 14 درصد کاهش می دهد. روی در دوران بارداری برای تنظیم ساختارهای کروموزومی و بیان ژن نیاز است و جفت برای ایجاد تنظیم سلولی در جنین به روی نیاز دارد.
سلامت پوست
حدود شش درصد از روی ذخیره شده در بدن را می توان در لایه خارجی پوست (اپیدرم) و در لایه های زیرین یافت. روی نقشی کلیدی در رشد عادی پوست و بهبود زخم ها ایفا می کند. در حقیقت، کمبود روی اغلب با اختلالات پوستی پیوند خورده است.
سلامت روانی و عاطفی
کمبود روی به طور فزاینده با سلامت روانی ضعیف پیوند خورده است. در شرایطی که رابطه بین افسردگی و سطوح پایین روی از سال های دهه 1950 زیر بررسی بوده است، مطالعه ای جدید نشان می دهد که تقریبا یک سوم از تمام بیماران مبتلا به افسردگی، و نیمی از بیماران مبتلا به اختلالات روانی با کمبود روی مواجه بوده اند.
پژوهشگران توجه ویژه ای به میزان روی در هیپوکامپ مغز داشته اند، که مسئولیت کنترل خلق و خو و حافظه را بر عهده دارد. به واسطه ویژگی های ضد التهابی و تقویت کننده سیستم ایمنی، برخی بر این باورند که روی از هیپوکامپ در برابر آثار منفی استرس بیش از اندازه و اکسیداسیون محافظت می کند.
روی در گستره وسیعی از مواد غذایی یافت می شود، اما مطالعات نشان داده اند که در منابع حیوانی مانند گوشت گاو، گوشت ماکیان و غذای دریایی بیشترین میزان از این ماده مغذی وجود دارد.
اگرچه بیشتر میوه ها و سبزیجات میزان کافی از روی را فراهم نمی کنند، اما غلات و حبوبات منابع بهتری محسوب می شوند. بر همین اساس، افراد گیاهخوار سالم که از یک رژیم غذایی به خوبی برنامه ریزی شده بهره می برند، به طور معمول دوز روزانه توصیه شده از روی (هشت میلی گرم برای بانوان و 11 میلی گرم برای آقایان) را دریافت می کنند، اما گیاهخوارانی که نشانه های کمبود روی در آنها دیده می شود باید میزان دریافت این ماده مغذی را افزایش دهند.
تعیین این که چه زمانی با کمبود روی مواجه هستید می تواند فریبنده باشد. یک آزمایش خون ساده می تواند سطوح روی را مشخص سازد، اما نتایج همواره بازتاب دهنده این که چه میزان روی در بدن شما (به عنوان مثال در پوست) ذخیره شده است، نیستند. از طریق هموستاز – توانایی بدن در تنظیم و تثبیت خود با وجود تغییر شرایط خارجی – تقریبا تمام روی بدن در هر زمانی در سلول ها باقی می ماند.
اگر به کمبود روی در بدن خود مشکوک هستید با پزشک مشورت کنید. وی می تواند توصیه های لازم درباره چگونگی تامین این ماده مغذی را ارائه کند. دنبال کردن توصیه های پزشک را جدی بگیرید زیرا دریافت بیش از اندازه هر ماده معدنی از جمله روی می تواند مشکل آفرین باشد.
اگر تعداد زیادی از نشانه هایی که در ادامه به آنها اشاره می شود را تجربه می کنید، بهتر با پزشک خود درباره بررسی احتمال کمبود روی صحبت کنید.
اشتهای کاهش یافته
کاهش قدرت چشایی و بویایی
مشکلات گوارشی مانند اسهال، رفلاکس معده، سندرم روده تحریک پذیر، اسید هیدروکلریک کم
کاهش وزن
عملکرد ضعیف سیستم ایمنی (سرماخوردگی های مکرر، عفونت ها، التهاب)
نازک شدن مو
روند کند بهبود زخم
مغز مه آلود
افسردگی