کنهها موجودات بسیار ریزی هستند، اما قدرت گسترش و شیوع بیماریها را دارند و تعداد عفونتهایی که میتوانند به انسان انتقال دهند در حال افزایش است. کنهها انسان را با هفت میکروب شامل باکتری، انگل و ویروس آلوده میکنند. محققان اخیرا دادههای همه بیماریهای ناخواسته ناشی از گزش پشه، کک و کنه را بررسی کردند. تعداد مبتلایان در آمریکا از سال ۲۰۰۴، سه برابر شده و به ۶۴۲۶۰۲ مورد رسیده است. از بین بیماریهای منتقل شده از طریق کنه، ۸۲% موارد بیماری لایم بوده است. برخی محققان علت افزایش این آمار را طولانی شدن ماههای تابستان میدانند، اما بقیه آن را به افزایش آگاهی و نظارت نسبت میدهند. در هر صورت این افزایش نگران کننده است و نیاز به تلاش همه جانبه برای تمرکز بر بهداشت عمومی و محیط زیستی دارد.
بابزیا (Babesiosis)
بابزیا یک بیماری نادر است که توسط یک انگل میکروسکوپی ایجاد میشود و سلولهای قرمز خون را آلوده میکند. این بیماری از طریق گزش کنه پا سیاه (black-legged) به انسان منتقل میشود، همان کنهای که بیماری لایم را منتقل میکند. کنههای جوان این انگل را منتشر میکنند، که یعنی بسیار ریز هستند و با چشم غیرمسلح دیده نمیشوند.
بیشتر موارد در ماههای بهار و تابستان اتفاق میفتند. بیشتر کسانی که بابزیا گرفتند هیچ علامتی نداشتند، اما کسانی که سیستم ایمنی ضعیفتری داشتند (سالمندان، کودکان و افراد مبتلا به نقص ایمنی) علائم آنفلونزای خفیف را تجربه کردند. بیماران بدون علامت نیازی به درمان ندارند، اما بقیه با آنتی بیوتیکها درمان میشوند.
ارلیشیوز (Ehrlichiosis)
ارلیشیوز گروهی از بیماریهای باکتریایی است که توسط کنه لون استار به انسان منتقل میشود. علائم این بیماری شبیه آنفلونزاست: تب، درد عضلانی، تهوع، لرز، سردرد و خستگی و معمولا یک یا دو هفته بعد از گزش کنه آلوده ظاهر میشوند. افراد بالای ۵۰ سال، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
ابتدا علائم آن ممکن است با بیماریهای دیگر اشتباه گرفته شود اما با آزمایش قابل تشخیص است. این بیماری معمولا با آنتی بیوتیک درمان میشود. اما اگر زود درمان نشود موجب علائم شدیدتر و بستری شدن یا حتی مرگ میشود. نرخ مرگ و میر این بیماری بین ۰.۹ تا ۳.۷ درصد است.
آناپلاسموزیس (Anaplasmosis)
آناپلاسموزیس شبیه به ارلیشیوز است، اما توسط باکتری دیگری ایجاد میشود و توسط کنه پاسیاه و کنه پاسیاه غربی به انسان منتقل میشود. بیشتر موارد در ماههای تابستان رخ میدهند و تعداد آنها از زمان کشف بیماری در سال ۱۹۹۹ هر سال افزایش یافته است. نرخ مرگ و میر این بیماری از ۰.۲ تا ۳ درصد است.
علائم آن شبیه به آنفلونزاست و یک تا دو هفته بعد از انتقال ظاهر میشوند. برخی افراد علائم شدیدتری مثل خونریزی، نارسایی کلیه یا مشکلات تنفسی را تجربه میکنند. آناپلاسموزیس با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
ویروس پوواسان (Powassan)
بیشتر افرادی که با این ویروس کمیاب تماس پیدا میکند هیچ علائمی ندارند، اما بقیه علائمی مثل تب، سردرد، تهوع و پریشانی ذهنی، از دست دادن حافظه یا تشنج را تجربه میکنند. ممکن است یک ماه طول بکشد تا علائم ظاهر شوند. اگر این ویروس درمان نشود به سیستم اعصاب مرکزی رسیده و منجر به آنسفالیت یا مننژیت شود.
متاسفانه هیچ دارو یا واکسنی برای درمان یا پیشگیری از بیماری وجود ندارد. نیمی از کسانی که از این ویروس جان سالم به در میبرند دچار مشکلات عصبی دائمی و ۱۰% از آنسفالیتهای ایجاد شده توسط این ویروس کشنده هستند.
تب منقوط ریکتزی (rickettsiosis)
تب منقوط ریکتزی توسط کرمهای ریز و بیشتر کنه به انسان منتقل میشود. از سال ۲۰۱۰ سالانه ۳۰۰۰ نفر به این بیماری مبتلا شده و نرخ مرگ و میر آن کمتر از یک درصد است. اولین علائم این بیماری زخم قهوهای رنگی در محل گزش است که یک هفته طول میکشد ظاهر شود. بعد از این زخم، علائمی شبیه به آنفلونزا ظاهر میشوند. همه تبهای منقوط با آنتی بیوتیک درمان میشوند، اما اگر درمان نشوند کشنده هستند.
بیماری تولارمی (Tularemia)
تولارمی عفونتی است که از طریق کنه سگ، کنه چوب و کنه لون استار به انسان منتقل میشود. تولارمی تب خرگوش هم نامیده میشود، چون خرگوشها را هم آلوده کرده و میکشد. این بیماری از طریف تماس با حیوانات آلوده یا باکتریهای موجود در هوا به انسان منتقل میشود که زمانی اتفاق میافتد که کسی به طور اتفاقی با ماشین چمن زنی از روی حیوانی که در اثر این بیماری مرده عبور کند.
علائم تولارمی بستگی به نحوه ورود آن به بدن دارد. اگر در اثر گزش کنه یا دست زدن به حیوان آلوده باشد، تولارمی غدهای ایجاد میشود که باعث تورم غدد لنفاوی در زیر بغل و کشاله ران میشود. گاهی محل گزش یا محل ورود باکتری به بدن زخم میشود. این عفونت با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
ویروس هارتلند (Heartland)
ویروس هارتلند توسط کنه لون استار به انسان منتقل میشود و میتواند کشنده باشد. علائم این ویروس شبیه آنفلونزا هستند مثل تب، خستگی، درد عضلانی و سردرد و اسهال. تعداد سلولهای سفید خون بیمار هم ممکن است کم شود. هیچ دارو یا واکسنی برای درمان و پیشگیری از این ویروس وجود ندارد.
ویروس بوربن (Bourbon)
ویروس بوربن نسبتا جدید است و میتواند کشنده باشد. این ویروس از طریق گزش کنه آلوده منتقل میشود، اما شیوه دقیق آلوده کردنش هنوز مشخص نیست. علائم آن شبیه آنفلونزا و همچنین تهوع و سرگیجه است. شمار سلولهای سفید و پلاکتهای خون را هم کاهش میدهد.
بهترین راه پیشگیری از انتقال بیماریها از طریق کنه استفاده از حشره کش ها، پوشیدن شلوار و لباسهای آستین بلند و بررسی کنه بعد از رفتن به فضاهای باز است.