آمادگی حکومت اما به دعوت و خواست مردم

   عصر ایران؛ مهرداد خدیر- دومین بخش از «10 آموزۀ مدرن از قیام عاشورا» چنان‌که در قسمت اول اعلام شد به موضوع قبول یا انگیزۀ حکومت به دعوت مردم و بر اساس خواست آنان و نه تمایل قلبی و ذاتی خود حسین‌بن علی علیه‌السلام اختصاص دارد.

   [البته چنان که پیش‌بینی می‌شد برخی از جماعت اهل «تملک و مصادره» که تمام جهان و ایران را از آن خود می‌دانند در این فقره هم آن گونه که از برخی کامنت‌گذاری‌های آشنا برمی آید نگاه به قیام عاشورا بر اساس آموزه‌های مدرن را برنتافتند چون به کلیشه‌های غیر رسمی عادت ندارند و ترجیح می‌دهند تنها به چگونگی و وجوه تراژیک و اشک‌انگیز و نه انگیزه‌های عقلانی پرداخته شود اما هر کسی از ظن خود می‌تواند یار شود و دریغ است این یکی را هم مصادره کنند.]

   باری، امام حسین در واقع بر اساس نامه‌هایی که از کوفه دریافت کرده بود رهسپار آن سرزمین شد و قبل‌تر نیز مسلم بن‌عقیل را فرستاده بود تا اطمینان خاطر حاصل کند و اگر دعوت نشده بود یا زمینه‌ای احساس نمی کرد یا زودتر به او خبر  می‌دادند بر سر پیمان نمی‌مانند به اتفاق خانواده روانه نمی‌شد و اساساً همین ترکیب کاروان نشان می‌دهد که برای جنگ و ستیز نرفته بود اما راه را بستند و گفتند یا «بیعت به اجبار» یا «مرگ» و دومی را برگزید نه آن که به قصد تصاحب حکومت لشگرکشی کرده باشد یا بخواهد جان شیرین عزیزترین کسان را به خطر اندازد چرا که گفته شده تا 17 برادر و خواهر - از اولاد امام علی - و اطفال نیز همراه بوده‌اند.

  او از پدر شنیده بود که قدرت را چون آب دهان یا عطسۀ بز یا کفش پاره خوار و بی‌ارزش می‌شمرد مگر آن که به قصد احقاق حق و اقامۀ عدالت باشد و 25 سال دوری پدر از حکومت را دیده بود و صلح برادر و توافق بر سر واگذاری حکومت و خلافت به معاویه به جای اصرار بر ماندن به رغم خواست مردم را نیز.

  از این رو خلاف سیرۀ امامین سلف عمل نکرد و اگر رفت به خواست مردم بود اما آن سو بر سر پیمان نماندند. 

   پس به زبان امروز نه به قصد حکومت رفت نه براندازی. دعوت شده بود و رفت ولی در میانه راه را بر او بستند و مخیر کردند بین ذلت بیعت اجباری و حفظ شرافت و روشن است که کدام را برگزید.

   اما چرا مدرن؟ چون در دنیای سنت، تمایل مردم معیار نبود و حکام خود را محق می‌دانستند. امام حسین زمان پیامبر را هم درک کرده بود اگرچه در طفولیت و شیوۀ حکم رانی پدر و نوع مواجهۀ برادر بزرگوار را در جوانی و میان سالی دیده بود و قصد تحمیل قدرت به مردم را نداشت.

   دومین آموزۀ مدرن قیام عاشورا همین است. از این رو این ادعا گزاف نیست که اگر تمایل و دعوت و انبوه نامه‌ها و اعلام وفاداری که در سریال «مختارنامه» هم به زیبایی به تصویر کشیده شده و بی وفایی یا پیمان شکنی کوفیان نبود ( که دربارۀ این دومی - بی وفایی اهل کوفه- البته مرحوم هاشمی رفسنجانی معتقد بود اغراق شده چرا که بیشتر فریب خورده بودند یا ترسیدند که نماندند) چه بسا حرکت به سمت کربلا انجام نمی‌شد.

   تفسیرهای دیگر البته در نگاه بر اساس آموزه‌های مدرن جای نمی‌گیرد.

بیشتر بخوانید:

بیعت اجباری به مثابۀ اقرار علیه خود

نفی تبدیل خلافت به سلطنت موروثی

درک مفهوم رسانه و پیام در جامعۀ سنتی

قهرمان زن در کربلا

مذاکره و سیاست قبل از جنگ و درگیری

"جهل مقدس" با سودای بهشت

آزادی و آزادگی/ یزید، اکسیژن هوا را می‌مکید

تماشاخانه

کشف مجموعه پر رمز و راز اشیاء تاریخی در موزه هرمیتاژ / اشیائی که با طلسم و جهانی دیگر در ارتباط بودند (فیلم)

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

فیلم های دیگر