۳۰ شهريور ۱۴۰۳
به روز شده در: ۳۰ شهريور ۱۴۰۳ - ۱۲:۱۰
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۸۷۰۶۶۹
تعداد نظرات: ۴ نظر
تاریخ انتشار: ۰۰:۴۱ - ۲۹-۰۹-۱۴۰۱
کد ۸۷۰۶۶۹
انتشار: ۰۰:۴۱ - ۲۹-۰۹-۱۴۰۱
باغ ادبیات؛ توشه‌ای و خوشه‌ای- 6

شاهنامۀ فردوسی: پاسخ زال به چیستان موبدان

شاهنامۀ فردوسی: پاسخ زال به چیستان موبدان
در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدنِ موبدان از زال»، موبدان 6 چیستان را با زال درمیان می گذارند تا ببینند می‌تواند پاسخ دهد یا نه و زال پاسخ می‌دهد...

عصر ایران- یکی از مخاطبان که پی گیر بخش «باغ ادبیات» است دربارۀ چند بیت معماوار و دشوار در شاهنامۀ فردوسی پرسیده است:


که از ده‌ودو تاه سروِ سهی 
 که رُسته‌ست شاداب با فَرّهی

از آن هر یکی بَرزده شاخ سی 
 نگردد کم‌وبیش بر پارسی

    بله، تعبیر معما درست است. چون در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدنِ موبدان از زال»، موبدان 6 چیستان را با زال درمیان می گذارند تا ببینند می‌تواند پاسخ دهد یا نه و زال پاسخ می‌دهد و این یکی از همان چیستان‌های 6 گانه است و به بهانۀ پرسش مخاطب گرامی به مرور به چند مورد دیگر هم اشاره خواهد شد هر چند  همچنان بنا بر نقل حکایت‌های ساده است اما مگر می‌توان در این باغ قدم زد و سراغ کهن‌ترین و پرسایه‌ترین درخت نرفت که همانا شاهنامۀ فردوسی است؟

   خوش‌بختانه دوستان در تارنمای «پارسی انجمن» پیش‌تر به این چیستان ها پرداخته بودند و ما تنها نقل می‌کنیم:
   

  ده و دو یعنی دوازده (12) و «تاه» هم همان «تا»ست. بنابراین مراد از «‌دوازده تا سروِ سهی» 12 ماه است و 30 شاخ هم «سی روزِ» آن.

 و اینک پاسخِ زال:


  نُخُست از ده‌ودو درختِ بلند 
 که هر یک همی شاخ سی برکشند

به سالی ده‌ودو بُوَد ماهِ نو 
 چو شاهی نوآیین اَبَر گاهِ نو

به سی روز مَه را سرآید شمار 
 برین سان بُوَد گردشِ روزگار

 
(نوآیین: نو. چون پادشاهِ نو بر تختِ [پادشاهیِ] نو.
شمار سرآمدن: شمار به پایان رسیدن و کار پایان یافتن).

ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۴
در انتظار بررسی: ۸
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۴۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
1
5
کم کم دارم به خوندن سایتتون اعتیاد پیدا میکنم
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۰۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
0
2
سلام.لطفا از خرمن "هلالی جغتایی" هم خوشه ای برایمان بیاورید.
ازاد
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۰ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
0
4
سلام!ممنون. جالب بود.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۲۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
0
6
آفرین به شما و آن خواننده فرهیخته.
محمود حکیمی ، نویسنده و پژوهشگر درگذشت روسیه : انفجار پیجرها نوع جدیدی از حمله تروریستی است پزشکیان به دنبال «پل» است؛ به «اون یکی» گفتن گیر ندهیم! سوال عضو دولت رئیسی درباره علت سقوط بالگرد: نارنجک سایبری نبود؟ هواشناسی : منتظر پاییز و زمستان غیرمنتظره باشید کرباسچی : وضعیت اینترنت برای مردم زجردهنده است/ ۲۰ سال پیش، بحران‌های زندگی مردم مثل امروز نبود مرعشی : فائزه هاشمی موضوع نامه را خاتمه یافته می‌داند درباره یکی از کثیف ترین دروغ های سیاسی معاصر ایران: آن 110 میلیون دوز کار چه کسی بود؟ پذیرایی هواپیمایی ترکیه از مسافران خود با «نخستین نان جهان» موافقت رهبر انقلاب با عفو یا تخفیف و تبدیل مجازات حدود سه هزار نفر از محکومان همدستی دلار و بورس برای شکست سرمایه‌گذاران ایرانی / مسیر طلا از ارز و بازار سرمایه جدا شد وام ازدواج در بن‌بست ! تعریف جدید صنعت پُست در جهان با نگاه لجستیک حمله اسرائیل به یک خودرو در مسیر فرودگاه دمشق ۷۰ کشته در حمله القاعده به پایتخت مالی