آشیانه خالی؛ خطری در کمین پدر و مادرها 

        عصر ایران- تنها ماندن والدین به دلیل ترک خانه توسط فرزندان احساسات عجیب و منفی را در والدین ایجاد می‌کند؛ به این حالات سندروم آشیانه خالی گفته می‌شود. عدم کنترل و رفع این حالات می‌تواند آسیب‌هایی را به زندگی والدین که معمولا در سنین سالمندی با این سندروم مواجه می‌شوند،‌ وارد کند.  

    مستقل شدن فرزندان به دلیل ازدواج ، مهاجرت و ... معمولا با ترک خانه همراه است. در این فرایند والدین نیز تنها می‌شوند. آنها در این مرحله از زندگی احساسات متغیری را تجربه می‌کنند از یک سو از بزرگ شدن و به استقلال رسیدن فرزندان‌شان خوشحال هستند و از طرف دیگر به دلیل خالی شدن خانه احساس غم و دلتنگی را تجربه می‌کنند. مجموع این احساسات سندروم آشیانه خالی را رقم می‌زنند.

   این سندروم البته یک اختلال روانی و عارضه‌ای بالینی نیست اما به دلیل آثار رنج‌آور آن بر والدین و به‌ویژه والدین سالمند نیاز به اقداماتی وجود دارد که اثرات آزاردهنده این احساسات را کاهش دهد. البته باید به این نکته توجه کرد که ترک خانه توسط فرزندان مساله‌ای کاملا طبیعیست و احساس دلتنگی ناشی از آن برای والدین نیز کاملا طبیعیست مساله‌ای که موجب می‌شود نشانه‌های بروز یافته این سندروم در والدین توسط اطرافیان جدی گرفته نشود. 

ویژگی‌های سندروم آشیانه خالی  

   به جز غم و دلتنگی مستقل شدن فرزندان و ترک خانه توسط آنها احساس افسردگی، بی‌هدفی و تنهایی را در والدین ایجاد می‌کند این درحالیست که به صورت معمول اقدامات مرتبط با فرزندپروری تبدیل به هویت و هدف والدین می‌شود و به همین دلیل نیز تغییر شرایط و مستقل شدن فرزندان، برای والدین چالش‌برانگیز می‌شود آنها احساس می‌کنند معنا و هدف زندگی خود را از دست داده‌اند. به بیان دیگر تا  پیش از ترک خانه توسط فرزند بخش مهمی از زمان والدین صرف رسیدگی به نیازهای فرزندان‌،مراقبت از آنها ،‌کلنجار رفتن با فرزندان درباره مسائل مختلف و حتی تصمیم‌گیری‌ درباره آنها می‌شود. مسائلی که با مستقل شدن فرزندان دیگر نسبت به آنها اقدام نمی‌شود.  

   روان‌شناسان می‌گویند اگر علائم ابتلا به این سندروم تشدید شود می‌تواند باعث مشکلات رفتاری یا درگیری در رابطه با دیگران نیز بشود. مطالعات صورت گرفته، حاکی از آن است که احساساتی مانند تنهایی و افسردگی در سالمندان می‌تواند باعث بروز ناتوانی‌های شناختی در آنان شود. همچنین نگرانی دائم درباره فرزند از دیگر علائم ابتلا به این سندروم است.

   در واقع نگرانی برای فرزندان در شرایط خاص از جمله ترک منزل طبیعیست اما اضطراب دائم نسبت به وضعیت فرزند غیرطبیعیست. تماس گرفتن مدام با فرزند یا چک‌کردن وقت و بی‌وقتش در فضای مجازی از جمله اقداماتی است که  به استرس والدین دامن می‌زند و  می‌تواند باعث غرزدن‌های مکرر والدین و آسیب‌رسیدن به حریم خصوصی فرزندان شود. 

  شیوع آشیانه خالی در زنان 

تحقیقات نشان می‌دهد علائم مربوط به سندروم آشیانه خالی بیشتر در زنان بیش از مردان مشاهده می‌شود به این دلیل که مادران بیش از پدران با فرزندان خود وقت می‌گذرانند؛ از این رو باید بیشتر مراقب آن‌ها بود. همچنین این سندروم زنان خانه‌دار را بیش از زنان شاغل تهدید می‌کند. همچنین والدین سالخورده (معمولاً بالای ۶۵ سال) نسبت به والدین میانسال، از سندروم آشیانه خالی تأثیرات منفی بیشتری خواهند گرفت. 

راهکاری برای کمرنگ کردن سندروم آشیانه خالی  

 یکی از توصیه‌های مهم به والدین مبتلا به سندروم آشیانه خالی آن است که اگر در طول روز یا در میان کارهای روزمره ناگهان گریه‌شان گرفت،‌وحشت نکنند . این رفتاری طبیعی برای والدینی است که در حال گذراندن این دوره‌  حساس هستند و احساسات مختلفی مانند ناراحتی از بزرگ‌شدن فرزند، ترس از پیری، نگرانی و اضطراب برای خود و فرزندان‌شان را تجربه می‌کنند. همچنین بهتر است پیش از مستقل شدن فرزندان خود را برای وقوع چنین اتفاقاتی آماده کنید.

   این اقدام سبب می‌شود تا با بحران سندروم آشیانه خالی بهتر برخورد کنید. همچنین روانشناسان توصیه می‌‌کنند که فرد مبتلا به این سندروم درباره احساسات و تصمیمات خود با همسرش مشورت کند. زیرا بازگو کردن احساسات موجب می‌شود بار سنگینی از روی دوش فرد برداشته شود.

   صحبت کردن و مشورت کردن از افرادی که پیش‌تر،‌ سندروم آشیانه خالی را تجربه کرده یا در حال تجربه آن هستند راهکار مناسبی است زیرا این افراد بهتر از سایرین می‌توانند احساسات فرد را درک کنند. سرگرم کردن خود از طریق چیدمان دوباره منزل یا هر سرگرمی دیگری که فرد به آن علاقه دارد می‌تواند احساسات فرد مبتلا را بهبود بخشد.  

به سلامتی خود رسیدگی کرده و خود را  ارزشمند بدانید احساس تنهایی و ابتلا به این سندروم نباید فرد را از رسیدگی به خود بازدارد؟ پیش از ترک خانه توسط فرزندان برای خودتان سرگرمی و دوستان جدید فراهم کنید. 

  در صورت تشدید علائم، حتماً به یک متخصص مراجعه کنید
 
   تا وضعیت روحی و روانی شما مورد بررسی قرار گیرد. این سندروم مانند سایر اختلالات روش‌های درمان مخصوص به خود را دارد، یکی از این روش‌های موثر بهره‌گیری از مشاوره درمانی است. چرا که این سندروم علائمی مشابه افسردگی داشته و عدم درمان می‌تواند به بروز بیماری افسردگی در والدین ایجاد شود. دارو درمانی نیز روش دیگریست که تنها با مجوز روان‌پزشک امکان‌پذیر است.

بیشتر بخوانید:

با افراد کنترل‌گر چگونه برخورد کنید؟

ترس از ازدواج؛ یک اختلال کمتر شناخته شده

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر